De functieomschrijving van een financial controller

Een financial controller (FC), in het Nederlands ook wel eens financieel controller genoemd, analyseert financiële zaken in een bedrijf, stelt rapporten op en adviseert de raad van bestuur over financiën. Voor financial controllers die voor de overheid werken, wordt voor deze functie ook wel de internationale term comptroller gebruikt.

In dit artikel leggen we je uit wat een financial controller doet, welk salaris je verdient met dit beroep, welke opleiding je nodig hebt en waar financial controllers zoal werkzaam zijn. Je komt hierdoor alles te weten over de functiebeschrijving.

De functieomschrijving van een financial controller

De financial controller werkt op de financiële afdeling van een bedrijf en is daar verantwoordelijk voor de kwaliteitscontrole van accountancy en boekhouding, rapportage, het uitvoeren van analyses en het schrijven van adviezen en plannen. Als de CFO en CEO van een bedrijf met een financieel vraagstuk zitten, biedt de financial controller hulp.

Wat doet een financial controller

Zoals je zojuist kon lezen, ben je als financial controller verantwoordelijk voor de accounting en externe rapportage, boekhouding en het adviseren van het hoger management. Bij het beroep van controller komen verschillende taken kijken, waaronder:

• het managen van boekhouden en accounting
• het opstellen van rapporten
• het voorbereiden en controleren van jaarrekeningen
• het controleren van de financiële rapportage en of deze volgens de regels verloopt
• het optimaliseren van de interne controle
• het budgetteren van projecten en werkzaamheden
• het opstellen van cashflowbegrotingen
• het managen van liquiditeit
• het aanpassen en beheren van administratieve organisatie
• het kiezen, meten en interpreteren van Kritieke Prestatie-indicatoren (KPI’s)

KPI’s zijn meetwaarden waaraan de prestaties van een bedrijf afgemeten kunnen worden. KPI’s verschillen per sector, afdeling en activiteit, en de interpretatie van KPI’s is onder meer afhankelijk van de doelstellingen die een bedrijf heeft. Voorbeelden van KPI’s zijn de bruto winstmarge, de groei in verkoop per kwartaal en het jaarlijkse percentage personeelsverloop. 

Niet elke sector, bedrijf of afdeling heeft voor deze KPI’s dezelfde ideale waarden. Als financial controller ben je daarom belast met het vaststellen van welke KPI’s geschikt zijn en hoe die moeten worden gemeten. Je maakt daarbij gebruik van zogenaamde dashboards. Deze dashboards richt je in met software die speciaal is ontwikkeld voor het verrichten van analyses.

Je werkt als financial controller samen met leden van de directie, maar ook met accountants, boekhouders, juristen, hr-managers, bankiers, business controllers en asset managers.

Wat zijn de competenties van een financial controller?

Een financial controller is in de eerste plaats analytisch en realistisch. Als financial controller heb je affiniteit met cijfers, rekenen en statistiek. Je moet veel rapporten schrijven en communiceren met het directieteam, dus je beheersing van de Nederlandse en Engelse taal moet uitstekend zijn. Je hebt inzicht in bedrijfseconomie en boekhouden, maar je beschikt ook over mensenkennis, inzicht in de sector waarbinnen je bedrijf werkzaam is. Ook heb je bovengemiddeld veel verstand van IT. Er wordt namelijk verwacht dat je een uitstekende beheersing hebt van de functies van dashboards en softwareprogramma’s zoals Microsoft Excel. Bij deze baan helpt dus enorm om over een leergierige mindset te beschikken.

In welke branches zijn financial controllers belangrijk?

Financial controllers zijn werkzaam in elke branche waarin middelgrote en grote bedrijven actief zijn. Ook grotere bedrijven in de non-profitsector hebben financial controllers nodig. Je kunt als financial controller ook aan de slag bij lokale, regionale en landelijke overheden. Denk daarbij aan de Rijksoverheid, maar ook aan provincies, gemeenten en semi-overheidsorganisaties.

Verschil tussen junior, medior en senior financial controllers

De eerste twee á drie jaren van je carrière werk je als junior financial controller. Als junior krijg je nog niet zo veel verantwoordelijkheid als collega’s die medior of senior zijn. Je denkt wel actief mee en voert relatief eenvoudige taken uit, zoals het controleren van loonstroken en de urenregistratie. Ook word je regelmatig betrokken bij de projecten van andere financial controllers binnen het bedrijf. Hierdoor leer je de fijne kneepjes van het vak. Presteer je goed, dan voer je als junior vaak onder begeleiding ook complexere taken uit. Denk daarbij aan het schrijven van rapportages voor de directie. Gaandeweg krijg je steeds meer verantwoordelijkheden en groei je uit tot medior.

Ben je eenmaal medior financial controller, dan ga je grotendeels zelfstandig te werk. Je krijgt de verantwoordelijkheid over het uitvoeren van financieel beleid en kunt intern auditeren zonder dat hier een senior bij meekijkt. Als medior word je ook regelmatig ingezet om juniors, stagiairs en trainees te begeleiden in hun vak.

Na vijf tot zeven jaar werkervaring mag je jezelf senior financial controller noemen. Je werkt dan nauw samen met de CFO van het bedrijf. Jouw adviezen worden zwaar gewogen en zijn leidend voor de koers van de organisatie. Je hebt daardoor veel verantwoordelijkheden. Vanwege je diepgaande kennis van het vak, is dat echter prima aan jou besteedt. De meeste senior financial controllers beschikken over een afgerond WO-diploma.

De begrippen junior, medior en senior zijn relatief en zijn niet alleen afhankelijk van je werkervaring. De kwaliteit van je werk en de kennis die je hebt over je vakgebied tellen minstens even zwaar mee bij het bepalen of je geschikt bent voor een junior, medior of senior positie. In veel vacatures wordt gevraagd om een junior/medior of medior/senior financial controller doordat veel professionals ergens tussen deze ervaringsniveaus in zitten.

Hoeveel verdient een financial controller gemiddeld?

Het gemiddelde bruto maandsalaris voor een financial controller ligt in Nederland rond de €4.000,-. Voor een junior ligt het gemiddelde salaris op €2.878,- en een senior financial controller verdient gemiddeld €4.711,- bruto per maand. Hoe hoger je opleidingsniveau en hoe meer werkervaring je hebt, hoe hoger je salaris oploopt.

Welke opleiding heb je nodig om financial controller te worden?

Om financial controller te worden, kun je diverse opleiding volgen op zowel hbo- als wo-niveau. In aanvulling hierop wordt door werkgevers geëist dat je al over enige werkervaring beschikt op een financiële afdeling. De opleidingen die het beste bij deze functie aansluiten zijn accountancy, bedrijfskunde en management. De beste studieroute die je kunt volgen voor dit beroep is als volgt:

• hbo bachelor finance & control (4 jaar)
• post-hbo financial controlling aan een hogeschool (7 maanden)
• wo executive master of finance and control (2 jaar)

Wil je de hbo bachelor finance & control volgen, dan word je toegelaten met elk vwo-profiel. Ook met een havo-diploma kun je je inschrijven, zolang je maar de vakken wiskunde a of b en m&o, economie of bedrijfseconomie in je vakkenpakket hebt.

Je kunt er optioneel voor kiezen om na je hbo-opleiding de post-hbo financial controlling te volgen. De toelatingseisen voor deze cursus zijn relatief streng. Je moet één van de hbo bachelors finance & control, accountancy of SPD Bedrijfsadministratie hebben afgerond, of een andere bachelor hebben gedaan en daarna een schakeltraject hebben gevolgd. Vaak verwacht men ook dat je een paar jaar werkervaring hebt opgedaan op de financiële afdeling van een bedrijf.

De wo executive master heeft tevens strenge toelatingseisen, maar op een nog hoger niveau. Naast een aantal jaren werkervaring wordt ook gevraagd dat je een universitaire opleiding hebt afgerond. De voorkeur gaat dan uit naar een studie in bedrijfskunde of bedrijfseconomie. De eerder genoemde post-hbo biedt ook toegang tot deze executive master, maar wel onder strenge voorwaarden.

Wat is het verschil tussen een financial controller en een business controller?

De functie van business controller (BC) lijkt op die van een financial controller, maar er zijn enkele verschillen. Een business controller werkt vanuit een bredere visie en kijkt verder in de toekomst dan een financial controller. Waar de FC zich voornamelijk bezighoudt met financieel management en rapportage, geeft de business controller input over de langetermijnstrategie van het bedrijf en over het veranderen van processen en organisatiestructuur. De business controller gebruikt hierbij de rapportages en adviezen van de FC ter analyse.

Hoewel deze functies wel degelijk van elkaar verschillen, is er ook sprake van overlap. Er zijn zelfs bedrijven waar men geen hard onderscheid maakt tussen beide functies. Zo kan het voorkomen dat een financial controller meer inspraak krijgt over organisatiestructuur en de langetermijnstrategie van het bedrijf dan wat normaal gesproken bij dit beroep hoort.

Veelgestelde vragen

De financial controller zorgt dus dat de financiële zaken van het bedrijf volgens de wet worden uitgevoerd en gerapporteerd, voert financieel beleid uit, doet verslag en geeft advies aan de directie van het bedrijf. Om financial controller te worden, moet je een heel specifieke studieroute afleggen. Je maakt de beste kans op een baan als je specifiek voor dit beroep bent opgeleid, waarbij het afronden van een executive master je de beste baankansen biedt.

Hieronder geven we nog eens kort antwoord op enkele veelgestelde vragen over dit beroep.