Honours Project: De toekomst van politieke partijen in onze democratie

De toekomst van politieke partijen in onze democratie

Politieke partijen zijn van oudsher de ruggengraat van de parlementaire democratie. Toch is hun positie allerminst vanzelfsprekend. Het aantal leden daalt al decennialang, het vertrouwen van burgers staat onder druk, en jongeren voelen zich vaak onvoldoende vertegenwoordigd. In dit project onderzoeken jullie hoe politieke partijen hun democratische rol kunnen vernieuwen en versterken richting 2030.

Hoe kunnen politieke partijen zich opnieuw verbinden met burgers en hun rol in de democratie versterken?

Hoewel partijen een centrale rol spelen in politieke vertegenwoordiging en beleidsvorming, kampen ze met teruglopende betrokkenheid en legitimiteit. De afstand tot burgers groeit, terwijl partijen tegelijkertijd een belangrijke maatschappelijke verantwoordelijkheid dragen – mede vanwege de publieke middelen die zij ontvangen.

De uitdagingen zijn niet gering: van het tegengaan van desinformatie tot het herstellen van lokale worteling en het versterken van interne democratische processen. Maar er zijn ook kansen. Partijen kunnen jongeren beter betrekken, zich verbinden met het maatschappelijk middenveld en bijdragen aan politieke educatie, bijvoorbeeld in samenwerking met ProDemos.

In dit Honours Project onderzoek je hoe politieke partijen zich opnieuw kunnen verankeren in de samenleving. Je kijkt kritisch en creatief naar hun rol in de democratie van morgen en werkt aan scenario’s voor 2035 die uitnodigen tot actie en vernieuwing.

Opdrachtgever

De opdrachtgever voor dit project zijn de voorzitters van de politieke partijen, in overleg met het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK).

Opdracht

Politieke partijen vervullen een onmisbare rol in onze democratie. Ze brengen mensen samen rond gedeelde idealen, maken maatschappelijke belangen politiek bespreekbaar en zorgen voor de vertaling van zorgen uit de samenleving naar beleid. Maar deze dragende functie staat onder druk.

In dit project onderzoeken jullie hoe politieke partijen opnieuw betekenisvol kunnen zijn in de democratie van morgen. Jullie ontwikkelen een toekomstscenario voor de politieke partij van 2035: een partij die stevig geworteld is in de samenleving, jongeren weet te betrekken, verantwoordelijkheid neemt voor haar publieke rol en weerbaar is tegen ondermijnende invloeden.

Jullie kiezen een specifieke invalshoek waarin jullie verdieping zoeken: hoe kan de ledendemocratie worden versterkt? Wat is de rol van partijen in politieke educatie, bijvoorbeeld in samenwerking met ProDemos? Hoe kunnen partijen zich lokaal beter verankeren? Hoe maken zij hun publieke waarde zichtbaar en weerbaar? En hoe kunnen ze zich beschermen tegen desinformatie of buitenlandse beïnvloeding?

De aanpak is interdisciplinair: jullie doen kwalitatief onderzoek via interviews en documentanalyse, analyseren bestaande praktijken en spreken met betrokkenen uit politiek, beleid en onderwijs. Daarbij kijken jullie ook nadrukkelijk naar de situatie in relevante landen buiten Nederland waar politieke partijen met vergelijkbare uitdagingen worstelen. Samen werken jullie toe naar een concreet toekomstscenario en een reeks aanbevelingen die uitnodigen tot reflectie én vernieuwing – met oog voor het bredere belang van een sterke democratische rechtsstaat.

Kick-off weekend

Het kick-offweekend van dit project vindt plaats op vrijdag 10 en zaterdag 11 oktober 2025. Het kick-offweekend is een verplicht onderdeel van Project impact.

Wekelijkse bijeenkomst

Na de kick-off vinden er wekelijkse bijeenkomsten plaats op donderdagavond van 18.30 tot 20.30 tenzij de groep samen met de begeleiders tot een alternatief komt. De begeleiders zijn eens in de drie weken aanwezig.

Studiereis

Een studiereis van drie of vier dagen is onderdeel van project impact. De data en locatie worden door de groep en begeleiders bepaald.