GISsen naar Gezondheid

Het is een open deur intrappen: onderzoeksgebieden uit de geografie en gezondheidswetenschappen versterken elkaar. Beide wetenschappen onderzoeken factoren die van invloed zijn op de gezondheid van de mens. De coronapandemie maakt de samenhang tussen deze vakgebieden duidelijker dan ooit tevoren: locatie speelt een grote rol. Wat is de invloed van omgeving en leefstijl op de gezondheid van mensen? En hoe staat dit in relatie tot het dagelijkse leven? In deze blog wordt een verkenning gedaan naar de manier waarop de samenhang tussen geografie en gezondheidswetenschappen een plek kan bemachtigen in het hoger onderwijs en welke rol een Geografisch Informatie Systeem (GIS) daarin speelt.

Vanuit mijn rol als onderwijscoördinator bij Esri Nederland is het mijn ambitie om het leren met GIS dusdanig vorm te geven dat studenten kennis en vaardigheden opdoen waarmee zij kunnen bijdragen aan de belangrijke maatschappelijke vraagstukken. Gezondheid en Zorg is een van de thema’s die door het (demissionaire) kabinet is vastgesteld als verdere invulling van het topsectorenbeleid. Een voorbeeld van een missie binnen dit thema is dat ‘in 2040 de ziektelast door een ongezonde leefstijl en -omgeving met 30% is afgenomen’. Inzicht in de trends rondom leefstijl en leefomgeving is van belang om verdere invulling te geven aan deze missie.

Hiv-overdracht bij jongvolwassenen Twee trends zorgen voor grote kansen voor versterking van de agenda Gezondheid en Zorg. Ten eerste is er steeds meer data beschikbaar over de leefstijl en leefomgeving van mensen. Het onderzoeken van ‘de locatie van gezondheid’ toont de link tussen gezondheidswetenschappen en geografie aan. Analyses op deze data geven inzicht in de factoren die van invloed zijn op de gezondheid van de mens.

Een voorbeeld is een onderzoek van Bulstra, et al (2020) naar het in kaart brengen van gebieden met hoge niveaus van hiv-overdracht in Sub-Sahara Afrika. Binnen dit onderzoek speelt GIS een belangrijke rol. Binnen een GIS kan informatie beschikbaar gemaakt worden op de kaart, waarbij de informatie uit verschillende databronnen afkomstig kan zijn. In dit onderzoek naar hiv-overdracht in Sub-Sahara Afrika blijkt dat verspreiding van hiv bij jongvolwassenen in verschillende gebieden gedeeltelijk verklaard kan worden door een samenspel van gedrags-, sociaaleconomische en omgevingsfactoren. Met interpolatietechnieken kunnen op basis van de verzamelde gegevens binnen gebieden ook voor vergelijkbare gebieden voorspellingen gedaan worden over de mate van verspreiding van hiv. Deze inzichten bieden mogelijkheden om beleid op te stellen om de verspreiding van hiv tegen te gaan.

Hotspots van verkeersongelukken De tweede trend is de technologische ontwikkeling. Naast de al langer bestaande analysemogelijkheden in GIS zijn nieuwe technieken in opkomst, zoals Spatial Data Science. Data Science maakt het mogelijk om de kracht van computers te benutten om inzicht uit grote datasets te halen en voorspellingen te doen. Door Data Science met Geo/GIS te combineren, ontstaan er krachtige combinaties. Een voorbeeld is een ruimte- en tijdanalyse van verkeersongevallen in Nederland, gedemonstreerd door Willem Vlot, analytics consultant bij Esri Nederland. Als resultaat van zijn analyse zijn hotspots te ontdekken van locaties waar het aantal ongelukken relatief hoog en constant is. Maar zijn er ook hotspots te ontdekken waar eerst weinig en in periodes daarna veel ongelukken zijn geconstateerd. Verbeteringen in het verkeersbeleid om de oorzaken van verkeersongevallen aan te pakken maken het mogelijk om het aantal verkeersslachtoffers binnen deze hotspot-gebieden te verkleinen. Dit voorbeeld laat zien dat Spatial Data Science het mogelijk maakt om snel en eenvoudig inzicht uit grote hoeveelheden ruimtelijke data te halen. Veel (ruimtelijke) data is voorhanden en ook de technische mogelijkheden zijn er. De volgende stap is om deze manier van onderzoek in het hoger onderwijs te implementeren.

GeoHealth in het onderwijs Voor de aanwas van nieuwe onderzoekers is het van belang dat studenten kennismaken met en leren over GeoHealth. De huidige inrichting van het onderwijs zorgt ervoor dat een nieuw onderzoeksveld, zoals GeoHealth, vragen oproept: ‘Past het binnen Geo-opleidingen of past het beter bij Health-, Data Science- of andere opleidingen?’ ‘En waar begin je als docent en student met leren over dit nieuwe onderzoeksveld? ’Hoe kunnen zij binnen hun opleiding kennismaken met de vraagstukken en relevante GIS-technologie?’

Een antwoord op de laatste twee vragen kan eenvoudig gegeven worden. Met de toegankelijke ArcGIS-technologie, het aanbod aan data en het beschikbare lesmateriaal kunnen de eerste stappen gezet worden. Op Learn ArcGIS, een internationale website met GIS-lessen, zijn openbaar toegankelijke lessen te vinden op het gebied van GeoHealth. Zo is er een leerpad beschikbaar om kennis en vaardigheden op te doen van GIS-tools om gezondheidsgegevens te kunnen analyseren en ziekten beter te kunnen begrijpen. Een concreet voorbeeld is een les waarin onderzocht wordt hoe het percentage van de bevolking met borstkanker verschilt per gebied en etnische groep. Andere lessen leren bijvoorbeeld om onderzoek te doen naar het voorspellen van hitte-eilanden in de stad, naar het monitoren van malaria-epidemieën of naar patronen van luchtverontreiniging.

De vraag binnen welke opleidingen GeoHealth een plaats in het curriculum dient te krijgen, wordt in deze blog open gelaten. De boodschap moge duidelijk zijn, laten we vooral starten met GISsen naar Gezondheid.

Heeft u ideeën over de invulling van GeoHealth in het onderwijs? Of wilt u bijdragen aan onderwijsvernieuwing met GIS? Neem dan contact op via onderwijs@esri.nl.

Als onderwijscoördinator bij Esri Nederland ondersteunt Tom Kuijpers onderzoeks- en onderwijsinstellingen in Nederland. Het doel is om het leren/werken met GIS binnen onderwijs en onderzoek te integreren, zodat kennis en vaardigheden opgedaan worden die studenten in staat stellen om te kunnen werken aan huidige en toekomstige maatschappelijke vraagstukken. Onderwerpen waar Tom zich mee bezig houdt zijn o.a. digitalisering in het onderwijs, GIS-opleidingsmateriaal, curriculumontwikkeling, onderzoek en didactiek.

Bronnenlijst

Bulstra CA, Hontelez JAC, Giardina F, Steen R, Nagelkerke NJD, Bärnighausen T, et al. (2020) Mapping and characterising areas with high levels of HIV transmission in sub-Saharan Africa: A geospatial analysis of national survey data. PLoS Med 17(3): e1003042. https://doi.org/10.1371/journal.pmed.1003042

De Zwart S, Broeks L, Van den Berg T (2020) Meta-analyse maatschappelijke opgaven relevant voor het hbo. Te downloaden via: https://www.vereniginghogescholen.nl/kennisbank/praktijk-en-onderzoek/artikelen/meta-analyse-maatschappelijke-opgaven-relevant-voor-het-hbo

Learn lessen

https://learn.arcgis.com/en/projects/track-virus-spread-with-arcgis-insights/

https://learn.arcgis.com/en/paths/gis-in-the-age-of-community-health/

https://learn.arcgis.com/en/projects/map-breast-cancer-differences-by-ethnicity/arcgis-pro/ https://learn.arcgis.com/en/projects/investigate-pollution-patterns-with-space-time-analysis/

https://learn.arcgis.com/en/projects/monitor-malaria-epidemics/

https://learn.arcgis.com/en/projects/analyze-urban-heat-using-kriging/

https://links.esri.com/localgovernment/gettingtoknowmosquitocontrol

StoryMap GeoAI – Introductie en Methodiek. Tim Brouwer en Willem Vlot – Esri Nederland. https://storymaps.arcgis.com/stories/fb13572dced54c3990c7faf083b83bce

Webinar – Demo: Space/Time Analytics – https://www.youtube.com/watch?v=3haXxBgNS_c&t=13s

Gerelateerde Inhoud :

• educatie
• gemeenschappelijke betrokkenheid

Volgend Artikel

GIS onmisbaar bij efficiënt samenwerken, maar het is en blijft mensenwerk

Lees dit artikel

opens in new window